بسم الله الرحمن الرحیم
تبیینی بر جهاد تبیین
داستان نزاع حق و باطل، تاریخی به بلندای حیات بشر دارد و صفحات پر رمز و راز تاریخ، مشحون از این جریان است. داستانِ ستیز، از آدم تا خاتم و از خاتم تا به امروز امتداد داشته است، شیطان با تمام عِدّه و عُدّۀ خود، در به انزوا کشیدن و ایجاد یأس جبهه حق، لحظه¬ای فروگذار نبوده است.
شگردها و شیوه¬های شیطان و لشکریان شیطان بسیار متنوع و با ظاهری فریبنده طراحی می¬شود که قرآن کریم از آن تعبیر به «زینت» می¬کند؛ فسون¬گری¬های شیاطین جن و انس، از تحریف حقایق، شایعه پراکنی، شهید جلوه دادن جلادانِ سفاک گرفته تا جانی و جنایتکار نشان دادن شهدای والا مقام و ایجاد بنگاه¬های دروغ پراکنی رسانه¬ای بر علیه جریان حق و تضعیف آن ادامه داشته و دارد. بنابراین در برابر این هجوم بی امان باید به هوش بود که قرآن کریم هشدار می¬دهد: « إِنَّ الشَّيْطانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا...». (فاطر: 6) در برابر این دشمن هولناک و پر خطر باید چارهای اندیشید چرا که تا انسان را گرفتار دوزخ نکند دست بردار نخواهد بود: « ...إِنَّما يَدْعُوا حِزْبَهُ لِيَكُونُوا مِنْ أَصْحابِ السَّعيرِ».(همان).
رهبر بصیر انقلاب از همان آغاز نهضت امام (ره) همپای محبوب و پیرِمراد خود، «خمینی کبیر»، بر اساس سیره اهل بیت (علیهم السلام) در برابر حملات ناجوانمرادنۀ شیاطین جن و انس تا کنون، از پای ننشسته و با مجاهدتی کم نظیر و با تدبیر «جهاد تبیین»، عرصه را بر دشمنان تنگ و توطئه¬های آنان را خنثی کرده است. اما با توجه به تمرکز بیش از پیش جنود شیطان، بر تحریف حقایق و ایجاد شبهات متنوع -خصوصا در فضای مجازی-، در راستای دلسرد کردن جبهه حق، چند صباحی است که ایشان، فرمان صریح، قاطع و همگانیِ «جهاد تبیین» را صادر فرموده¬ است. «جهاد تبیین» راهبردی ویژه در برابر این حملات هولناک شیطان و لشکریان اوست. معظم له در این فرمان فرمودند: «جهاد تبیین یک فریضۀ قطعی و یک فریضۀ فوری است و هر کسی که می¬تواند [باید اقدام کند]».( 19/11/1400).
از آنجایی که درک صحیح از چیستی و ماهیت «جهاد تبیین» نیازمند تصویر شفاف و متمایز از موضوع است، از این رو لازم است مقصود از «جهاد تبیین» واضح گردد، تا در مقالات بعدی، ضرورت، مؤلفه-ها و شیوه¬های آن را مورد تحلیل و تدقیق قرار دهیم.
«جهاد تبیین» مرکب از دو واژه «جهاد» و «تبیین» است. در مرحله نخست، هر یک از این واژگان به صورت مجزا بررسی شده و در مرحله بعد، معنای حاصل از ترکیب این دو واژه بیان شده و در انتها مقصود از این اصطلاح مورد اشاره قرار می¬گیرد.
«جهاد» از ریشه «جهد» ( به فتح و ضم جیم) است. لغت شناسان در معنای «جهد»؛ «نیرو و طاقت و نیز صعوبت و مشقت» را ذکر کرده¬اند. از منظرِ ابن فارس معنای اصلی جهد، مشقت است. ( ابن فارس، معجم مقاییس اللغه، ج1، ص486؛ راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن،ص208).
راغب در معنای «جهاد» می¬نویسد: «جِهَاد و مُجَاهَدَة: پرداختن و صرف نيرو براى دفع دشمن و راندن اوست» وی در ادامه به اقسام جهاد اشاره کرده و بیان می¬کند: «جهاد بر سه گونه است:1- جنگ و مجاهده براى راندن و دفع دشمن آشكار 2- جهاد با شيطان و اهريمن 3- جهاد در مجاهده با نفس». ( راغب اصفهانی، همان، ص208).
قاموس قرآن با توجه به برخی از کتب لغت چنین می¬نویسد: «جِهَاد (بكسر اوّل) مصدر است بمعنى تلاش و نيز اسم است بمعنى جنگ و جنگ را از آن جهاد گويند كه تلاش توأم با رنج است». ( قرشی، قاموس قرآن،ج2، ص78).
بنابراین با توجه به ریشه لغوی جهاد، جهاد یعنی تلاش و صرف نیرو برای راندن دشمن، همراه سختی و رنج است. به این معنا که جهاد عاری از سختی و رنج نیست، در دل جهاد رنج و سختی وجود دارد.
واژه «تبیین» که در ترکیب «جهاد تبیین» مضاف الیه قرار گرفته است، از ریشه «بین» و مصدر باب تفعیل است. مفردات راغب می¬نویسد: «واژه «بین» برای حد فاصل دو چیز وضع شده است». (مفردات راغب) ابن فارس نیز معنای «بین» را فاصله و انکشاف می¬داند. ( ابن فارس، معجم مقاییس اللغه، ج1، ص327) «بان به معنای آشکار و ظاهر شدن است». «بَانَ كذا: يعنى جدا شد، و هر چه از او پنهان بود ظاهر شد و چون معنى جدا شدن و آشكار شدن دارد در مورد هر چيزى كه جدا و منفرد است به كار مىرود». ( مفردات راغب). «افعال- بَيَّنْتُهُ و أَبَنْتُهُ- در موقعى بكار مىرود كه بيان را وسيله كشف و اظهار چيزى قرار مىدهى». ( مفردات راغب) از همین رو، «تبیین» به معنای اظهار کردن چیزی به وسیله بیان است و بیان اعم از نطق، و به معنای هر چیزی که کشف، آشکار کردن و تبیین به وسیلۀ آن صورت می¬گیرد. ( راغب اصفهانی، همان، ص156-158).
با توجه به مطالب پیش گفته، در اینجا ترکیب « جهاد تبیین» را مورد مداقه و مطالعه قرار می¬دهیم:
«جهاد تبیین»، ترکیب اضافی و از نوع «اضافه بیانی» است. «جهاد» به منزله جنسی است که نوع آن را واژه «تبیین» معین می¬سازد. با این اوصاف، «جهاد تبیین»؛ یعنی تلاش توأم با سختی، در راستای آشکار کردن چیزی، به وسیله بیان است و همان طور که اشاره شد، بیان اعم از نطق و شامل هر وسیله¬ای است که در راستای آشکار سازی مطلب مورد نظر بکار می¬رود.
رهبر انقلاب اسلامی، امام خامنه¬ای (حفظه اللله تعالی) در بیانیه گام دوم انقلاب، تصویری از توطئۀ «محاصرۀ تبلیغاتی» را پیش رو همگان قرار داده و بیان می¬کنند :« اکنون مانند همیشه سیاست تبلیغی و رسانه¬ای دشمن و فعّال¬ترین برنامه¬های آن، مأیوس سازی مردم و حتی مسئولان و مدیران ما از آینده است. خبرهای دروغ، تحلیل¬های مغرضانه، وارونه نشان دادن واقعیّتها، پنهان کردن جلوه¬های امید بخش، بزرگ کردن عیوب کوچک و کوچک نشان دادن یا انکار محسّنات بزرگ، برنامه همیشگی هزاران رسانه صوتی و تصویری و اینترنتی دشمنان ملّت ایران استغ و البته دنباله¬های آنان در داخل کشور نیز قابل مشاهده¬اند که با استفاده از آزادی¬ها در خدمت دشمن حرکت می¬کنند». (22/11/1397).
بر اساس این سخنان حکیمانه رهبر انقلاب اسلامی، و فرمان «جهاد تبیین» از سوی معظم له، هر فرد و نهاد و رسانه¬ای، باید به فراخور امکانات و توان خود، به میدان آمده و در راستای خنثی سازی این تهاجمات تبلیغی و بی¬امان جنود شیطان، پرچمدار جهاد تبیین و یاری¬گر جبهه حق باشند که از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل است که: «اِنّ المؤمنَ یجاهدُ بسیفِه و لِسانِه؛ همانا مؤمن با شمشیر[ در جنگ سخت] و زبان [ و بیان در میدان جنگ نرم] اهل مجاهدت است». ( کنز العمال: 10885).
رسول علی زمانی